Piwonia – gatunki i uprawa

Piwonie należą do najpopularniejszych bylin o szerokim zastosowaniu, nadają się bowiem zarówno na kwiat cięty, jak i do dekoracji wszelkiego rodzaju ogrodów.

Z zielnych gatunków europejskich znaczenie w uprawie mają głównie piwonie: lekarska, wąskolistna, Młokosiewicza, wędrowna i Wittmanna, czyli kaukaska. Z gatunków azjatyckich najważniejsza jest piwonia chińska.

Piwonia lekarska

jest najwcześniej poznanym gatunkiem piwonii europejskiej. Osiąga wysokość 50-80 cm. Pędy są skąpo owłosione lub nagie. Liście podwójnie trójdzielne, o listkach podłużnie jajowatych, tępo zakończonych, bardzo wcześnie zamierają- zazwyczaj już w połowie lub w końcu sierpnia. Listki są całobrzegie, z wierzchu gołe i ciemnozielone, pod spodem nieco owłosione i szarozielone. Kwitnie w maju. Kwiaty czerwone, rzadziej różowe lub białe, o średnicy do 12 cm, pojedyncze, osadzone tylko pojedynczo na pędzie. Piwonię tę stosowano w lecznictwie ludowym, jej korzeń polecano na wiele dolegliwości.

Piwonia wąskolistna

Piwonia wąskolistna pochodzi z południowo-wschodniej Eurpy, gdzie sięga aż po Kaukaz. Jest to stosunkowo niska bylina, o wysokości zaledwie 30-50 cm. Pędy proste, nagie. Liście nagie, trójdzielne, ale o listach bardzo głęboko i gęsto wcinanych, prawie siecznych i bardzo wąskich, wskutek czego roślina nieco przypomina paproć. Kwitnie w maju i w czerwcu. Kwiaty osadzone po jednym na końcach pędów sprawiają wrażenie leżących na liściach. Kwiaty pojedyncze, barwy czerwonej, przy przekwitaniu zmieniające się na bardziej śliwkową, siną.

Piwonia Młokosiewicza

Piwonia Młokosiewicza pochodzi także z Kaukazu. Czerwone pędy wyrastają do wysokości 100 cm. Liście szarozielone lub brązowawe, czerwono unerwione i czerwono obrzeżone, podwójnie trójdzielne, o listkach wydłużonych lub podłużnie jajowatych. Kwitnienie jest bardzo wczesne – przypada na koniec kwietnia, początek maja. Jest to piękny gatunek o rzadkiej barwie kulistych kwiatów; są one żółte. Został odkryty przez Polaka, Młokosiewcza, w końcu XIX wieku.
Piwonia wędrowna pochodzi z Rumunii, Albanii, Bułgarii, Serbii i Azji Mniejszej. Osiąga wysokość do 80 cm. Pędy nagie. Dolne liście podwójnie trójdzielne, przy czym poszczególne części liścia są wykształcone w formie łatek, ostro ząbkowanych przy wierzchołku. Listki także są trójpłatkowe. Dolna strona liści może być naga lub skąpo owłosiona, górna zawsze naga. Kwitnie w maju i w czerwcu. Kwiaty średnicy 7-11 cm, ciemnopurpurowe z odcieniem karmazynowym.
Piwonia Wittmanna pochodzi z północno-zachodniej części Kaukazu. Roślina osiąga wysokość do 100 cm. Liście podwójnie lub potrójnie trójdzielne, listki odwrotnie jajowate o wierzchołkach stopniowo się zwężających. Dolna strona liści gęsto pokryta włoskami, co nadaje im szarawy wygląd. Porą kwitnienia tej piwonii jest maj.. Kwiaty pojedyncze, kremowe lub kremowobiałe, średnicy do 8 cm.

Piwonia chińska

Piwonia chińska rośnie na Syberii, w Mongolii, Mandżurii i w Tybecie. W Japonii występuje jako roślina zdziczała. Wyrasta do wysokości 60-100 cm, czasem wyżej. Zgrubiałem korzenie bulwiaste są wrzecionowate, brązowo czerwone. Nagi pęd może być zakończony więcej niż jednym kwiatem; u form dzikich może ich być do trzech, a u form uprawnych- bardzo wiele. Barwa kwiatów- od białej do różowej, z tym, że u odmian uprawnych rozpiętość barw jest znacznie większa. Okres kwitnienie piwonii chińskiej przypada na cały czerwiec.

Piwonia krzewiasta

Roślina ta, zwana też piwonią wielokwiatową, jest najważniejszym gatunkiem z nielicznej grupy tak zwanych piwonii drzewiastych. Piwonia ta na pozór niewiele się różni od znanych ogólnie zielnych gatunków piwonii, choć jest większa i pędy ma zdrewniałe lub półzdrewniałe, jednakże w pełni kwitnienia przewyższa je wielokrotnie urodą kwiatów. Kwiaty odznaczają się niepowszednią wielkością; przeciętna ich średnica wynosi 15 cm, a w szczególnie dobrych warunkach- 30 cm. Płatki są nieco postrzępione, białe, kremowe lub różowe, rzadziej karminowe, zwykle o różnym nasileniu barwy w obrębie jednego kwiatu. Najpopularniejsza jest odmiana o kwiatach białoróżowych z fioletowokarminową plamą u nasady każdego płatka. Piwonia krzewiasta kwitnie w drugiej połowie maja i na początku czerwca. Krzew ten najlepiej prezentuje się pojedynczo lub w grupie złożonej z trzech roślin na tle dobrze utrzymanego trawnika lub krzewów iglastych.
W ogrodzie trzeba dla tej wymagającej rośliny wybrać miejsce zaciszne i nieco zacienione, choć na słonecznym też dobrze rośnie. Gatunek ten wymaga żyznej i głęboko uprawionej gleby, najlepiej piaszczysto-gliniastej o dużej zawartości próchnicy. Gleba ta powinna być wilgotna, ale nie podmokła. W roku poprzedzającym sadzenie dobrze jest zbadać odczyn gleby kwasomierzem i jeżeli jest kwaśny, wnieść w jesieni taką ilość wapna, aby wartość pH doprowadziła do 6,5-7. Piwonię tę sadzi się we wrześniu, co 1,2-1,5 m. W przeciwieństwie do większości roślin, krzewy należy umieścić głębiej, niż rosły w szkółce, tak aby nasada pędów znajdowała się około 15 cm poniżej powierzchni gleby. Dzięki temu w razie przemarznięcia części nadziemnej wydadzą nowe pędy z pąków położonych najniżej, a więc najlepiej zabezpieczonych przed mrozem.

W razie suszy konieczne jest podlewanie, gdyż nie wolno dopuścić do zwiędnięcia liści. Zalecane też jest nawożenie fosforem i potasem; azot opóźnia zdrewnienie pędów i co za tym idzie, zwiększa wrażliwość na mróz.
Na zimę krzewy koniecznie trzeba zabezpieczyć przed mrozem, zwłaszcza w pierwszym roku po posadzeniu. W cieplejszych miejscach Polski wystarczy okryć nasadę pędów liśćmi, skoszoną i wysuszoną trawą lub słomą. Na chłodniejszych terenach należy nad korzeniami usypać kopczyk z ziemi, a jeszcze lepiej nałożyć kilkucentymetrową warstwę starego obornika. Zamiast obornika można rozłożyć 20-centymetrową warstwę liści w promieniu około 0,5 m wokół krzewu, a krzew szczelnie obstawić gałęziami drzew iglastych, osłaniając pędy tylko do połowy wysokości. Okrycie całego krzewu przyśpieszyłoby wznowienie wegetacji wczesną wiosną, gdy występują jeszcze duże wahania temperatury.

piwonia(zdjęcie: dbjrochester)

Autorką artykułu jest Anna Wołoszyn

NAJNOWSZE:

CZYTAJ WIĘCEJ